Από την προηγούμενη Τετάρτη, μια ομάδα 15 αρχιτεκτόνων περιδιαβαίνει τα σοκάκια τουΓιαλού και του Χωριού της Σύμης με φωτογραφικές μηχανές ανά χείρας. Μέσα σε μια εβδομάδα, θα φωτογραφήσουν όλα τα σπίτια του οικισμού, αποτυπώνοντας με ακρίβεια κάθε γωνιά. Στόχος της ενέργειας είναι να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του παραδοσιακού οικισμού και να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων για τους μελλοντικούς μελετητές.
Αναπόφευκτα, όμως, αναδεικνύονται και τα κακώς κείμενα, καθώς συχνά ο παραδοσιακός χαρακτήρας του νησιού αλλοιώνεται για να εξυπηρετηθεί η κακώς νοούμενη ανάπτυξη.
Η πρωτοβουλία ανήκει στον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Δωδεκανήσου και προήλθε από ιδέα της αρχιτέκτονος Αναστασίας Παπαϊωάννου, που δραστηριοποιείται στο νησί για 35 χρόνια. «Ο οικισμός, δηλαδή ο Γιαλός (σ.σ. το λιμάνι) και το Χωριό, έχει περί τα 5.000 σπίτια, κατοικημένα ή ερειπωμένα.
Ηδη από τη δεκαετία του ’70 κηρύχθηκε ιστορικός οικισμός και πέρυσι ολόκληρο το νησί χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος για να προστατευθεί», λέει στην «Καθημερινή » η κ. Παπαϊωάννου. «Πολύ απλά, στόχος της πρωτοβουλίας μας είναι να ξέρουμε τι έχουμε, ώστε τα παιδιά μας να γνωρίζουν πώς ήταν κάποτε τα πράγματα. Οταν ολοκληρωθεί η δουλειά, οι φωτογραφίες θα συσχετιστούν με χάρτη ώστε να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων, η οποία στη συνέχεια θα δοθεί σε κοινή χρήση τόσο στον δήμο Σύμης, όσο και στους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες που ασχολούνται με τον οικισμό του νησιού (ΤΕΕ τμήμα Δωδ/νήσου-Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Δωδ/νήσου κ.λπ.).
Με τον τρόπο αυτό, θα δημιουργήσουμε ένα σημαντικό εργαλείο για τους μελλοντικούς μελετητές του οικισμού, αλλά και για την ανάδειξη και διατήρηση των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του παραδοσιακού-μνημειακού και διατηρητέου αυτού περιβάλλοντος».
Παρότι η Σύμη είναι διάσημη για το παραδοσιακό της ύφος και γνωστή ως μια από τις πιο «προσεγμένες» αρχιτεκτονικά περιοχές της χώρας, τα τελευταία χρόνια ο κύριος οικισμός του νησιού δέχεται πιέσεις. «Παρά τους αυστηρούς ελέγχους που γίνονται από το υπουργείο Πολιτισμού σε ό,τι αφορά την οικοδομική δραστηριότητα, πολλά και σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία των κτιρίων αλλοιώνονται για να εξυπηρετήσουν την κακώς νοούμενη «ανάπτυξη» και «εκσυγχρονισμό». Ενα κλασικό παράδειγμα είναι οι πέργκολες και οι τέντες που έχουν κρύψει τις προσόψεις των κτιρίων στον Γιαλό», λέει η κ. Παπαϊωάννου. «Επίσης, η χρήση σύγχρονων υλικών και τεχνικών γίνεται πολλές φορές απερίσκεπτα, αλλά δυστυχώς και απρόσκοπτα, χωρίς φειδώ και χωρίς αιδώ.
Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αλουμινένια κουφώματα, παρότι απαγορεύονται, ή ξένα προς το νησί αρχιτεκτονικά στοιχεία ή οι σκεπές των σπιτιών γίνονται πιο μυτερές, για να κερδίσουν ύψος και να χωρέσει ένα πατάρι. Ομως η Σύμη… δεν έχει χιόνια για να γίνονται τα κτίριά της σαν σαλέ. Δεν είναι, όμως, μόνο το κέρδος η αιτία.
Σε περιοχές με έντονο παραδοσιακό χαρακτήρα, όπως είναι και η Σύμη, ο κόσμος συχνά «βαριέται» αυτό που έχει κληρονομήσει και παραγγέλνει αυτά που βλέπει στα περιοδικά. Για να «δέσει» όμως το παλιό με το νέο, χρειάζεται δουλειά, δεν μπορεί απλά να «φυτέψεις» σε ένα παραδοσιακό σπίτι μια σκάλα από αλουμίνιο».
Του Γιωργου Λιαλιου
